آداب ورسوم عروسی در فرهنگ روستای بالانج

1-          آداب و رسوم عروسی در روستای بالانج

ازدواج در فرهنگ اسلامی جایگاهی بس والا دارد و احادیث فراوانی در این مورد نقل شده است.
در واقع ازدواج سر لوحه عروج ملکوتی روح های یک زوج است و اگر این عروج در راه صحیح پیش برود زوج ها را به سر منزل خوشبختی میرساند ولی اگر در مسیر درستی هدایت نشود چه بسا خسران و نابودی را در پی خواهد داشت؛ پس چه زیباست ازدواجی که با عشق و علاقه و ایمان  همراه باشد،تا به تداوم بیانجامد.

2-            هر منطقه کشورمان رسومی برای ازدواج دارد.مراسم عروسی در روستای بالانج بسیار دیدنی و شنیدنی است؛ رسومی که پایه در فرهنگ اصیل ترک دارد البته بعضی از رسوم فعلا خلاصه شده است .
مراسم عروسی معمولا پس از برداشت محصول و فروش آن در فصل پائیز آغاز می شود.
البته میتوان تغییراتی را که بر اثر گذشت زمان بر این رسوم ایجاد شده نادیده گرفت؛ چرا که گذشت زمان همواره تغییراتی در فرهنگ ها داشته است ضمنا در ماههای محرم و صفر وایام سوگواری و در وفات پیامبر ص و ائمه معصومین علیه السلام و وفات نزدیکان و خویشاوندان مراسم عروسی به تعویق می افتد .

3-           خواستگاری
اولین مرحله در مقوله ازدواج خواستگاری است.
در گذشته معمولا عروس و داماد از قبل هیچ شناختی از همدیگر نداشتند مگر زمانی که فامیل یا هم روستا بودند.

خواستگاری در دو مرحله صورت می گرفت .مرحله اول که به عهده خانمها است .مثلا مادر داماد یا خواهر یا یکی از فامیل های درجه یک مانند عمه و خاله و ... این خانم به صورت غیر رسمی از مادر عروس سوال میکند و اگر نظر خانواده عروس مثبت باشد بقیه خواستگاری یا همان مراسم بله برون بر عهده آقایون است.

4-           بله برون
معمولا زمان بله برون را در گذشته پس از صرف شام انجام میدادند آمار نشان داده بیشتر مراسم بله برون با موفقیت انجام میگرفت؛ چرا که قبلا تمامی صحبتها و توافقات انجام می گیرد بعد از ایتکه ریش سفیدان فامیل داماد در خانه پدر داماد جمع میشوند با هم به خانه پدر عروس میروند .
در این مراسم داماد حضور ندارد و موضوع بحث این مراسم بیشتر مهریه شیربها و جهیزیه است؛ امروزه بیشتر در مورد مهریه سخن گفته میشود .و موضوع شیر بها از بین رفته یا کم اهمیت شده است .

5-            مهریه

مهریه امکان داردمبالغی پول باشد ویا زمین یا گاو و گوسفند بعلاوه همراه بایک یا دو قطعه فرش دست بافت و یخچال و تلویزیون باشد . که تازگی سکه بهار آزادی نیز در نظر میگیرند
ضمنا در گذشته بر خلاف امروز چشم و همچشمی وجود نداشت و معمولا نظر ریش سفیدان بیشتر مطرح بوده است. بعضی مواقع مهریه با یک جلد کلام الله شروع میشد.

6-           شیربها
بعد از مهریه نوبت به شیر بها میرسد؛ شیر بها همچنان که از نامش پیداست پرداخت بهای شیری است که مادر عروس در قبال شیر دادن و مراقبت از فرزندش از خانواده داماد مطالبه میکند.
البته این مبلغ معمولا صرف هزینه های جهیزیه عروس میشود حتی گفته شده وقتی در گذشته خانواده عروس بیشتر شیر بها میگرفتند، خانواده داماد متقابلا بیشتر انتظار جهیزیه داشتند.
موضوع فوق الذکر در واقع نشان دهنده رخنه های مادی است که از گذشته به آهستگی در این مراسم نفوذ پیدا کرده و تا امروز به اوج خود رسیده است؛ شاید بتوان به جرات گفت که نفوذ چنین رخنه های مادی در مقوله ازدواج، ریشه آنرا سست کرده است خوشبختانه این مورد در بیشتر خانواده ها مرسوم نیست
بعد از توافق در مورد شیربها و مهریه و جهیزیه، آقایان خانواده داماد کله قندی را (که مادر داماد از قبل تهیه کرده و در پارچه ای پیچیده و به آقایان داده تا به خانه عروس خانم بیاورند) بیرون آورده و سر آن را میشکنند؛ جوانان هم تکه ای از این قند را بر میدارند به یمن خوشی و شیرینی این زندگی مشترک ولی هر جوانانی که بتواند قسمت نوک کله قند را بقاپد برای ایشان از طرف مادر عروس یک پیراهن هدیه داده می شود .پس با صلوات و شیرینی خوردن این مراسم به اتمام میرسد.

7-           بنداندازان
یکی دو روز مانده به مراسم عقد کنان زنان مراسم دیگری را بر پا میکنند .مراسمی که خواهر و مادر و چند تن از فامیل های درجه یک داماد همراه با هدایایی برای عروس خانم به علاوه شیرینی و میوه و یک آیینه و دو شمعدان با یک خانم ارایشگر به منزل عروس می رفتند؛ در گذشته این مراسم را ،مراسم بند اندازان میگفتند که در این مراسم همان آیینه ای را که خانواده داماد به عنوان آیینه بخت برای عروس می آوردند، مقابل صورت او قرار می دادند و آرایشگر زن روستاشروع به بند انداختن می کرد و تا کارش را شروع کند مادر عروس تحفه ای را به او پیشکش می کرد و زنان دیگر شروع به آواز خوانی و دست کوبی می کردند تا اولین بند ها که بر صورت عروس انداخته میشدهمراه با خوشی باشد.
زن آرایشگر معمولا در این مراسم (در طول انجام دادن کارش) یک کاسه چینی گود در کنارش میگذاشت و مادر داماد مقداری پول علاوه بر دستمزد اصلی اش در داخل ان میگذاشت . بدنبال این کار مادر داماد وبقیه خانم ها مثل عمه و خاله یا خواهر داماد در داخل کاسه مقداری پول به عنوان چشم روشنی به ارایشگر میدادند. ولی فعلا این مراسم وجود ندارد اعلان با آرایشگران هماهنگ می شوند و عروس را به آرایشگاه می برند .

8-           عقدکنان
مراسم عقد کنان در گذشته، بر خلاف امروز، بسیار ساده بر گزار می شد.
به این ترتیب که عروس و داماد به همراه چند نفر از خانواده هایشان به دفتر عاقد میرفتند و یا عاقد به منزل آنها می آمد و خطبه عقد را جاری میکرد.

9-           شیرنی خوران
همراه مراسم عروسی مراسم دیگری هم صورت میگیرد که مراسم شیرینی خوردن نام دارد؛ در این مراسم خانواده داماد برای عروس خانم و خانواده او چند قواره پارچه به عنوان خلعت می آورند.
سپس عمه ها، خاله ها و زن عمو ها؛ خلاصه خانواده داماد، هر کدام انگشتر، النگو و یا زیور الات دیگر به عروس خانم هدیه میدهند.

10-        دعوت میهمانان به عروسی  

معمولا مهمانان را به چند گروه تقسیم می نمودند . مثلا دعوت از ریش سفیدان روستا و کدخدای روستا , پدر داماد به همراه سورنا و دهل زنان به در خانه آنها می رفتند و هدیه ای مانند یک کله قند و یا یک نوشیدنی محلی را تقدیم آنها می نمود .و یک عده از خانواده ها را را مادر داماد و یک عده را برادر داماد به صورت شفاهی دعوت می کردند به طوریکه تمامی اهل روستا چه کوچک ویا بزرگ همه در عروسی شرکت می کردند که در حال حاضر این نوع دعوت تبدیل به کارت عروسی شده است که به افراد می فرستند

11-        شب حنا بندان عروس
مراسم شب حنا بندان در جای خود قابل توجه است.
در این مراسم معمولا عروس خانم یک لباس قرمز به تن میکند که قدما معتقدند سرخی این لباس نشانه محبت و عشق است.

پدر عروس در این شب ولیمه مهمانی به همه میدهد.

چند تن از خانم های خانواده داماد هم به این ولیمه دعوت میشوند. این خانم ها وسایلی هم از جمله کفش و لباس که خانواده داماد برای عروس خریده اند به همراه میاورند علاوه بر این وسایل در یک ظرف هم حنا ریخته وآن را تزیین کرده و با خود می آورند.
در این میان دو تن از دوستان صمیمی عروس که هنوز مجرد هستند در سمت چپ و راست عروس می ایستند تا داماد وارد شود.
وقتی داماد به نزد عروس می آید هر یک از این دختران شمع هایی را روشن کرده، به طرف عروس و داماد میگیرند تا آنها این شمع ها را خاموش کنند. البته نه با فوت کردن بلکه هر کدام با حبه قندی ،شمع طرف خود را خاموش میکنند؛ گفته شده که این شمع نشانه یک عمر زندگی است که به شیرینی قند به پایان می رسد.

بعد از خاموش کردن شمع یکی از خانم های خانواده داماد؛ معمولا خواهرش، نزد عروس می آید و دست راست عروس خانم را بالا میبرد و کمی حنا به دست راست او میمالد .سپس اسکناسی روی آن می گذارد این کار را نشانه رزق و روزی میدانند که تقدیم عروس میکنند.
سپس عروس حنای تزیین شده را به تمام خانم ها تعارف میکند و خانم ها انگشتان خود را با آن رنگین میکنند.
فردای بعد از حنا بندان گاو سر می برند و با آن غذایی محلی به نام اسکنه می پزند.

12-        شب حنا بندان داماد
مراسم حنا بندان داماد هم همزمان با مراسم حنا بندان عروس در خانه پدری داماد برگزار میشود.
در طول این مراسم دو تن از دوستان نزدیک داماد همه جا همراه او هستند .این دو نفر یکی ساقدوش(سمت راست) و یکی سولدوش(سمت چپ) نام دارد؛ یعنی یار دست چپی و یار دست راستی.که انتخاب این دو نفر خودش مراسم خاصی دارد
خانواده عروس برای ساقدوش و سولدوش، تحفه هایی هم به عنوان خلعت تقدیم آنها میکنند.
وظیفه اصلی این دو نفر مواظبت از داماد و وسایل او می باشد، چرا که با مزه ترین رسم شب حنا بندان داماد، دزدیدن داماد و یا وسایل اوست، که توسط جوانان صورت میگیرد.
اگر جوانان موفق به انجام این کار شوند برای پس گرفتن داماد یا وسایلش ،ساقدوش جریمه نقدی میشود.
در این شب چند تن از آقایان سینی های بزرگ ( خان یا خوون )تزیین شده ای (توسط خانواده عروس برای داماد و خانواده اش) را برسر می گیرند و با رقص و پای کوبی وارد خانه داماد می شوند؛ و آنقدر آنها را در سر می چرخانند تا هدیه ای را از مادر داماد گرفته و سینی ها را بر زمین بگذارند.
در داخل یکی از سینی ها، کت وشلوار داماد است که پوشاندن آن به عهده یکی از آقایان است که با اشعار سنتی این کار را انجام میدهد.

13-        روز عروسی
بالاخره بعد از مراسم شب حنا نوبت به روز عروسی میرسد. وقتی که سپیده سر زد چند نفر از جوانان و ساقدوش و سولدوش، داماد را به حمام میبرند؛ آنها بعد از حمام صبحانه مفصلی را مهمان داماد میشوند ولی هزینه بعهده ساقدوش و سولدوش می باشد . ومراسم تا عصر بزن وبکوب است و میهمانان نهار را نیز در منزل داماد صرف کرده و عصر همان روز همه باهم جهت بدرقه عروس و آوردن ایشان به خانه بخت بارقص سنتی محلی و پایکوبی به طرف خانه عروس رهسپار می گردند
عروس را نیزبا سرمه و لوازم آرایش مختلف که آرایش ساده نموده اند، به او لباس عروسی معمولا  سبز رنگ بود می پوشانند (فعلا تبدیل به لباس سفید شده است ) خانواده ایشان تحویل خانواده داماد می دهند که دست عروس را معمولا پدر داماد و دایی عروس میگیرند و به طرف خانه داماد حرکت می کنند
در این میان مادر عروس دو یا سه عدد چراغ نفتی زیبا را تزیین کرده و به خواهران داماد یا خانم های فامیل درجه یک او می دهد؛ این چراغ ها نشانه روشنی است که همراه عروس خانم وارد خانه داماد میشود.
علاوه بر این چراغها یک مرغ هم که پر هایش روبان های رنگی بسته شده،(توسط مادر عروس) بدست یکی از خانم های خانواده داماد داده می شود؛ این مرغ نشانه سر زندگی و آغاز زاد و ولد است، مادر عروس برای او آرزو می کند.
پدر عروس پیشانی او را بوسیده و او را از زیر قران رد کرده و او را راهی خانه بخت میکند.
هنگامی که عروس به خانه داماد میرسد داماد همراه ساقدوش وسولدوش به پشت بام رفته و از آنجا بر سر مهمان ها نقل و نبات و شکلات  ودو یا چند تا سیب سرخ نیز که به هریکی دندانی می زند و یا می بوسید و به طرف مردم پرتاب می کند، در این هنگام پسران جوان در صدد گرفتن این سیب هستند تا نشان دهند چست و چابکند...
... قدما معتقدند، جوانی که این سیب را بگیرد بعد از این عروسی، نوبت عروسی او شده و دوباره مراسمی نو از سر آغاز میشودوضمنا یکی از سیبها را نیز بوسیده ودر جیب خود می گذارد که شب حجله نصفش را خودش می خورد و نصف دیگر را به عروس می دهد .
در بعضی مواقع به طور نمایشی دو مرد از نزدیکان عروس و داماد جهت سرگرم نمودن مدعوین با هم کشتی می گرفتند

 آلات موسیقی عروسی : ساز - کمانچه -تار - دهل - سورنا - دایره و تنبک بودند